ABD Başkanı Donald Trump’ın Suudi Arabistan ziyareti sırasında Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a verdiği güçlü desteğin, iç rakiplerini susturduğu ve taht yolunu neredeyse kesinleştirdiği iddia edildi.
YDH- Themedialine'de yer alan habere göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın Mayıs 2025'teki Suudi Arabistan ziyareti, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın (MbS) “taht yolunu” önemli ölçüde açarken, iktidarını güçlendirdi ve rakiplerini susturdu.
Themedialine, Trump'ın Riyad'daki yatırım forumunda MbS'ye yönelik “övgü” dolu sözlerinin, Suudi veliahdın “uluslararası statüsünü pekiştirdiğini” ve ABD desteğinin “açık mesajını” verdiğini kaydetti.
ABD liderinden açık destek ve dev yatırım
Themedialine'nin bildirdiğine göre, Suudi-ABD Yatırım Forumu'nda konuşan Trump, MbS'yi "inanılmaz bir adam" ve "dostum" olarak nitelendirerek liderliğini ve iç reformlarını övdü.
Trump ayrıca, savunma, enerji ve teknoloji gibi sektörleri kapsayan 600 milyar dolarlık bir “Suudi yatırım taahhüdünü” duyurdu. Trump'ın, "Suudi Arabistan'ın... yakında İbrahim Anlaşmaları'na katılacağını umuyorum" ifadesi alkış alırken, "Hiç kimse onun iktidarını sarsamayacak" sözleriyle ortaklığın yenilendiğini vurguladı.
MbS'nin iktidarı konsolide oldu
Yurtdışında yaşayan Suudi siyaset araştırmacısı Fahd el-Sunni, Themedialine'ye yaptığı açıklamada, "Prens Muhammed bin Selman iktidarını sağlamlaştırdı ve artık ona yönelik içeride bir direniş kalmamış olabilir" dedi. El-Sunni, "ABD Başkanı Donald Trump Suudi Arabistan'dayken onun hakkında iyi konuşmasaydı bile, Prens Muhammed bin Selman'ın şu an geniş bir uluslararası etkisi var ve içeride de oldukça popüler" ifadelerini kullandı.
Geleneksel veraset kırıldı
Habere göre, 40 yaşına girecek olan MbS, on yıl önce veliaht prens için başlıca adaylardan biri olarak görülmüyordu. Kral Selman'ın daha yaşlı oğulları, 1985'te NASA uzay mekiği görevine katılan ilk Arap ve Müslüman astronot Prens Sultan bin Selman ve halihazırda Suudi Arabistan Enerji Bakanı olan Prens Abdulaziz bin Selman daha ön plandaydı. Ancak Kral Selman 2015'te çok daha genç olan oğlu Muhammed'i veliaht yardımcılığına getirerek bu ikisini atladı.
Rakipler tasfiye edildi
Themedialine'nin aktardığına göre, Suudi veraseti geleneksel olarak kurucu Kral Abdulaziz'in oğulları arasında yatay ilerlerken, 2017'de MbS'nin veliaht prens ilan edilmesi bu geleneği kırarak babadan oğula dikey geçişin yolunu açtı. Bu süreçte rakip görülen isimler tasfiye edildi:
Prens Muhammed bin Nayif: Haziran 2017'de tüm resmi görevlerden alındı. Habere göre, 2009 suikast girişiminin ardından ağrı kesici bağımlısı olduğu ve sağlığına dair endişelerin sarayda dolaştığı iddia edildi. Tasfiyesinden sonra ev hapsinde olduğu ve kamuoyuna çıkmadığı belirtildi.
Prens Mutaib bin Abdullah: 2017 sonlarında Riyad Ritz-Carlton'da düzenlenen geniş çaplı "yolsuzlukla mücadele" operasyonu sırasında görevden alındı ve gözaltına alındı. Eleştirmenler bu operasyonun aynı zamanda rakip güç merkezlerini tasfiye etmeye yönelik siyasi bir tasfiye olduğunu savundu.
Prens Ahmed bin Abdulaziz: Kral Selman'ın kardeşi olan prensin de etkisi kırıldı.
Fahd el-Sunni, Themedialine'ye yaptığı değerlendirmede, "Ahmed bin Abdulaziz, Prens Muhammed bin Nayif ve Prens Mutaib bin Abdullah gibi bazı prenslerden korkuluyordu ancak şimdi hepsi gitti ve Suudi siyasetinde hiçbir etkileri yok. Yardımcıları ve sadık taraftarları son 10 yılda görevden alındı ve uzaklaştırıldı" dedi.
Kral Selman'ın rolü azaldı, İktidar MbS'de toplandı
89 yaşındaki Kral Selman'ın son yıllarda sınırlı sayıda kamuoyu önüne çıktığı, son konuşmalı videosunun Ekim 2022'de yayınlandığı belirtildi. Muhalif figür Ali el-Asiri, Themedialine'ye verdiği demeçte, Muhammed bin Selman'ın tüm devlet kademelerinde yetkileri merkezileştirdiğini savundu: "Birkaç yıldır, Prens Muhammed bin Selman'a sadık olmayan hiçbir hükümet pozisyonuna atama yapılmadı ve tüm bakanlar artık ona bağlılık borçlu" dedi.
El-Asiri, "Suudi siyasetindeki etkili figürlerin çoğu, ister prensler, ister iş adamları, ister bir zamanlar önemli nüfuza sahip olan diğer kişiler olsun, tasfiye edildi" diye ekledi.
Dış ilişkilerde ABD desteği kilit rol oynuyor
Ali el-Asiri, iç baskılara rağmen MbS'nin asıl zorluğunun bölgesel dengelerde olduğunu ifade etti: "Belki de Muhammed bin Selman'ın şimdiki sorunu devam eden Körfez güç mücadelesinde yatıyor. Bazen güçlü bir etkiye sahip olan BAE liderliğiyle çatışıyor. Daha önce Katar emiriyle çatışmıştı ve şimdi birçok ekonomik çatışması var. Ancak bunların tümü, ABD Başkanı Donald Trump'ın ziyaretiyle çözüldü. Bu ziyaret, Prens Muhammed bin Selman'ın Amerika Birleşik Devletleri ile güçlü bir ittifak içinde olduğuna ve hiç kimsenin onun iktidarını sarsamayacağına dair doğrudan bir mesaj gönderdi."
"İstikrar var" diyen sesler
Buna karşılık, Suudi gazeteci Münşir el-Askari, Themedialine'ye yaptığı açıklamada istikrarsızlık söylemlerini reddetti: "Suudi Arabistan'da işler farklı. Burası siyasi olarak istikrarlı bir ülke ve herkes devletin iyiliği için çalışıyor. Biat Konseyi hükümetin istikrarını sağlıyor ve bir sonraki veliaht prensin kim olacağı meselesi bile çözülecek. Birçok iyi aday var ve Prens Muhammed bin Selman'ın başlattığı, Kral Abdulaziz'in torunları için yeni bir döneme tanık oluyoruz."
El-Askari, yaşlı veya sağlığı bozulan bir kral döneminde veliaht prensin günlük liderliği üstlenmesinin alışılmadık olmadığını da sözlerine ekledi.
