Iraklı siyasetçi İzzet eş-Şebender, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin elçisi olarak Şam'da HTŞ rejiminin lideri Colani ile bir araya geldi. Görüşmede, Saddam Hüseyin dönemine ait Irak arşivlerinin iadesi, sınır güvenliği ve ikili anlaşmaların yeniden canlandırılması gibi stratejik konular ele alındı.
YDH - Iraklı siyasetçi İzzet eş-Şebender, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin özel elçisi olarak önceki gün Şam'ı ziyaret etti.
El-Ahbar gazetesine konuşan üst düzey bir siyasi kaynağa göre Şebender, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) rejiminin lideri Ebu Muhammed el-Colani (şimdiki adıyla Ahmed eş-Şaraa) ile bir araya gelerek iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden düzenlenmesi, ortak sınırların güvenliği ve eski Cumhurbaşkanı Beşar Esed dönemindeki Irak-Suriye ilişkilerine dair arşivin görüşülmesi gibi stratejik dosyaları masaya yatırdı.
Bağdat'taki karar alma mekanizmalarına yakın kaynak, el-Ahbar gazetesine yaptığı açıklamada, görüşmede en önemli konulardan birinin, Saddam Hüseyin dönemine ait olan ve önceki yıllarda Suriye'ye emanet edilen Irak'ın tam arşivinin iadesi olduğunu belirtti.
Kaynak, "Şam'daki eski rejimin düşmesinin ardından iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirme sürecinin bir parçası olarak, bu arşivin belirli bir takvime göre teslimi için teknik mekanizmaların düzenlenmesi konusunda taraflar arasında prensip anlaşması var," ifadelerini kullandı.
Kaynak ayrıca, toplantının Bağdat ile HTŞ rejimi arasında daha önce imzalanan güvenlik ve ekonomi anlaşmalarının yeniden etkinleştirilmesi üzerine geniş kapsamlı bir tartışmayı da içerdiğini ve uzman komiteler arasındaki teknik toplantıların önümüzdeki haftalarda yeniden başlatılması konusunda mutabakata varıldığını ekledi.
Kaynağa göre, "Irak tarafı, yeni Suriye'nin istikrarını destekleme ve egemenliğini ihlal eden her türlü dış müdahaleyi reddetme yönündeki net arzusunu dile getirdi."
Bu görüşme, taraflar arasında gerçekleşen bir dizi aktif diplomatik hamlenin ardından geldi. İlişkilerdeki ilk açılım, geçtiğimiz nisan ayı ortasında Sudani ve Colani'nin Katar arabuluculuğunda bir araya geldiği toplantıyla başlamıştı.
O görüşmeden sadece on gün sonra ise Irak Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hamid eş-Şatri Şam'ı ziyaret ederek, Colani ve HTŞ rejimi yetkilileriyle sınırların kontrolü ve iki ülke arasındaki temas bölgelerinde aktif olan IŞİD hücreleriyle mücadele başta olmak üzere güvenlik ve ekonomik işbirliği dosyalarını görüşmüştü.
'İlişkileri güçlendirmek için faydalı bir görüşme oldu'
Şebender, görüşmeye ilişkin yaptığı basın açıklamasında, Colani ile yaptığı toplantının "çok faydalı" olduğunu ve "iktisadi, siyasi ve sosyal ilişkiler kurmayı" amaçladığını belirtti.
Ziyaretin "iki kardeş ülke arasındaki ilişkileri sağlamlaştırmaya ve görüşleri yakınlaştırmaya katkıda bulunan konuları görüşmek için" yapıldığını ifade eden Şebender, "Şam'daki dini merci Ayetullah Ali es-Sistani'nin ofisine yönelik saldırı iddialarını konuştuk ve bu mesele aşıldı. Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin de dile getirdiği üzere, Seyyide Zeynep ve diğer dini türbelere yönelik dini ziyaretlerin yeniden başlama olasılığını görüştük," dedi.
Şebender, "Suriye'ye yönelik tekrarlanan İsrail saldırılarını da görüştük ve bunları kınadığımızı ifade ettik," diye ekledi.
Colani'nin Irak'a gelmesini engelleyen nedenlerin "sadece seçimle ilgili" olduğunu belirten Şebender, "İki ülke arasında bu tür ilişkilere duyulan ihtiyaç acil hale geldiği için" Colani'nin gelecekte Bağdat'a bütüncül siyasi, ekonomik ve güvenlik ilişkileri kurmak amacıyla bir ziyaret gerçekleştirebileceğini de söyledi.
'Gölge diplomasi'
Şebender'in Sudani'nin elçisi sıfatıyla Şam'a yaptığı ziyaret, Irak hükümetinin hassas dış politika dosyalarında Dışişleri Bakanlığı veya parlamento gibi resmi kanalları atlayarak "gölge diplomasiye" başvurduğu yönündeki tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Bağdat hükümeti Colani ile yapılan görüşmenin içeriğine dair sessizliğini korurken, bazı siyasi güçler bu adımı eleştirerek, resmi olmayan şahsiyetlerin diplomatik görevlerle görevlendirilmesinin kurumları hiçe saydığını ve karmaşık bölgesel dosyalarda gizli pazarlıkların önünü açtığını savundu.
Şebender ise ziyaretini eleştirenlere X platformu üzerinden yanıt verdi: "Şam ziyaretim ve sonuçları hakkında delillere dayanarak, Irak'ın ve halkının çıkarlarını koruma amacıyla görüşlerini bildiren ve eleştiride bulunan kardeşlerime ve sevdiklerime saygı duyuyorum ve onlarla farklı düşünsem de görüşlerine hürmet ediyorum. Ancak kirli elektronik sineklere veya efendilerinden merhamet dilenen ve gerçeği sorgusuz sualsiz, kimin parasını verirse onun lehine havlayan başıboş köpekler gibi katledenlere cevap vermekten imtina ediyorum, çünkü onları haritada bile görmüyorum."
