Doha'daki ateşkes müzakereleri, Filistinli direnişin esir takası görüşmelerinden önce yardım, çekilme ve yeniden imar konularında ısrar etmesiyle tıkandı. Direniş, İsrail'in UNRWA'yı dışlayan ve 'ölüm tuzağı' olarak nitelendirilen mekanizmaları dayattığını belirtirken, Başbakan Netanyahu ise anlaşma durumunda istifa tehdidinde bulunan aşırı sağcı ortaklarını ikna etmeye çalışıyor.
YDH - Doha'da devam eden ateşkes müzakereleri, İsrail'in sahadaki oldubittilerle anlaşmanın temel unsurlarını ortadan kaldırma stratejisi nedeniyle tıkanma noktasına geldi.
Filistinli direniş örgütleri, esir takası konusunu ele almadan önce üç temel meselenin (insani yardımların girişi, İsrail ordusunun çekilmesi ve yeniden imar için güvence verilmesi) çözülmesinde ısrar ediyor.
Konuya aşina kaynakların el-Ahbar'a verdiği bilgiye göre direniş, İsrail'in Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 40'ından çekilmeyi reddetmesi ve yardım süreçlerinde yeni engeller çıkarması üzerine bu tutumunu netleştirdi.
Direnişin, anlaşmanın ilk haftasında sekiz İsrailli esiri serbest bırakmaya hazır olduğunu belirterek esirler dosyasında esneklik gösterdiği ancak bölgedeki açlık krizi nedeniyle yardım konusunda taviz vermediği kaydedildi.
Direnişin üç temel şartı
Kaynaklar, direnişin esir takası anahtarlarına ilişkin müzakerelere başlamadan önce "yardımlar, çekilme ve yeniden imar garantileri" olmak üzere üç temel konunun netleştirilmesini talep ettiğini vurguladı.
Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 45'inin, kıtlık kaynaklı ölümcül hastalıklara yol açan beşinci aşama yetersiz beslenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ve açlıktan ölümlerin kaydedildiği bir dönemde bu şartların öne sürüldüğü belirtildi.
İsrail'in, Avrupa Birliği (AB) ile bu hafta içinde günde 500 tır yardımın Gazze'ye girmesi yönünde bir anlaşmaya vardığı ancak bu süreçten Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nı (UNRWA) dışladığı ifade edildi.
Direnişin bu anlaşmayı memnuniyetle karşıladığı fakat bunun, işgalcileri yardımları başta UNRWA olmak üzere BM ve uluslararası kurumlar aracılığıyla sokmaya zorunlu kılacak bir anlaşmanın alternatifi olamayacağını vurguladığı aktarıldı.
Yardım dosyasındaki İsrail tuzakları
BM sisteminin bir parçası olan UNRWA, binlerce çalışanı, lojistik kabiliyetleri ve yararlanıcıların kesin listeleriyle yardımları teslim alıp dağıtmaya hazır olduğunu açıklamıştı.
Ajans, Gazze'deki insani yardım faaliyetlerinin "bel kemiği" olarak kabul ediliyor.
Kaynaklara göre İsrail, yardım dosyasında yeni "tuzaklar" kuruyor. Bunlar arasında, Filistinliler için "ölüm tuzaklarına" dönüştüğü belirtilen Amerika'nın "Gazze İnsani Yardım Vakfı" mekanizmasının sürdürülmesinde ısrar edilmesi de bulunuyor.
İsrail makamlarının, sağlık kuruluşlarına motorin, doğalgaz ve benzin girişini, bu mekanizma adına çalışan ve sahibinin Amerikalıların denetimindeki kamplarda silahlı bir grup kurmaya başladığı iddia edilen el-Hazindar şirketi üzerinden yapmayı şart koştuğu bildirildi.
Netzarim koridoru krizi
Müzakerelerdeki bir diğer önemli düğüm olan ve direnişin tamamen çekilme talep ettiği Netzarim koridoru konusunda İsrail Başbakanı einyamin Netanyahu, dün savaş kabinesini topladı.
Toplantıda İsrail ordusunun, koridordan çekilmeye ilişkin "yeni planını" sunduğu belirtildi.
Kanal 13'ün haberine göre ordu, siyasi kademeye "Netzarim koridorundan çok daha geniş bir çekilmenin sonuçlarıyla başa çıkabileceğini" bildirdi.
İsrail'in, Dünya Gıda Programı'na yardımların yerinden edilmiş insanların yoğun olduğu caddelerden geçmesini şart koşarak dağıtımdaki kaosu sürdürmek istediği de iddia edildi.
Bu durumun, Gazze'nin kuzeyindeki başarılı yardım güvenliği operasyonuna rağmen yaşandığı, batı Gazze'de yaşayan yaklaşık bir milyon sivil ile olası bir çatışmayı önlemek için dağıtımın geçici olarak askıya alındığı kaydedildi.
Netanyahu'dan aşırı sağa güvence
Netanyahu'nun son iki günde, bir anlaşmaya varılması hâlinde ortaya çıkabilecek "koalisyon tehdidini" aşmak amacıyla bir dizi toplantı düzenlediği öğrenildi.
Anlaşmanın imzalanması durumunda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotriç'in hükümetten istifa edeceği tahmin ediliyor.
Maariv gazetesinin kaynaklara dayandırdığı haberine göre Netanyahu, kabine üyesi olmalarına rağmen Ben-Gvir ve Smotriç'i kabine dışında özel bir toplantıya çağırdı.
Netanyahu'nun kapalı görüşmelerde, "anlaşmanın gerçekleşeceğine ve hükümeti düşürmeyeceğine inandığını" söylediği aktarıldı.
İbrani medyası ise Smotriç ve Ben-Gvir'in başbakandan "anlaşmanın ilk aşamasından sonra çatışmalara geri dönme taahhüdü" talep ettiğini yazdı.
Bu durum, Netanyahu'nun iki bakana çatışmaların yeniden başlayacağına dair "güvence" verdiği şeklinde yorumlandı.
Kanal 12 ise Netanyahu'nun Smotriç'e, "ateşkesten sonra nüfusun Gazze'nin güneyine nakledileceği ve kuşatma altına alınacağı" sözünü verdiğini bildirdi.
