İsrail'in Suriye'deki HTŞ rejimine, 1974 tarihli ayrılma anlaşmasının yerini alacak yeni bir anlaşma teklif ettiği ortaya çıktı. Mısır'la 1979'da imzalanan barış anlaşmasını model alan teklif, Suriye topraklarında askerden arındırılmış bölgeler ve uçuşa yasak bölge kurulmasını içeriyor.
YDH - Konuya aşina iki kaynağın Axios'a aktardığına göre, İsrail, Şam'ın güneybatısından İsrail sınırına kadar uzanan bir haritayı da içeren yeni ve ayrıntılı bir anlaşma teklifini Suriye'deki Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) rejimine sundu.
Birkaç hafta önce yapılan İsrail'in teklifine Suriye henüz yanıt vermedi ve son haftalarda bir karşı teklif üzerinde çalıştığı belirtildi.
Taraflar Londra'da bir araya gelecek
İsrail Stratejik Planlama Bakanı Ron Dermer ve HTŞ'nin Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin, iki ülke arasında arabuluculuk yapan ABD'nin özel temsilcisi Tom Barrack ile birlikte çarşamba günü Londra'da teklifi görüşmeyi planladığı öğrenildi.
Bu görüşme, üçlü formatta yapılacak üçüncü toplantı olacak. Görüşmelere aşina kaynaklar, ilerleme kaydedildiğini ancak yakın zamanda bir anlaşma beklemediklerini ifade etti.
Müzakere edilen anlaşma, iki ülke arasındaki 1974 tarihli kuvvetlerin ayrılması anlaşmasının yerini almayı amaçlıyor.
Söz konusu anlaşma, Beşar Esed hükümetinin çökmesi ve İsrail'in sınırın Suriye tarafındaki tampon bölgeyi işgal etmesinin ardından fiilen geçersiz kalmıştı.
Teklif, Mısır modeli üzerine kurulu
Konuya aşina iki kaynağa göre, İsrail'in teklifi, 1979'da Mısır ile imzaladığı barış anlaşmasına dayanıyor.
Bu anlaşma, Sina yarımadasını A, B ve C olmak üzere üç bölgeye ayırıyor ve İsrail sınırına olan uzaklıklarına göre farklı güvenlik düzenlemeleri ile farklı seviyelerde askerden arındırma şartları getiriyordu.
İsrail'in azami taleplerini içeren teklifte, Suriye'den kendi topraklarında geniş bir askerden arındırılmış bölge ve uçuşa yasak bölgeyi kabul etmesi istenirken, sınırın İsrail tarafında herhangi bir değişiklik öngörülmüyor.
HTŞ'den geniş bir alanda askerden arındırma talebi
Teklife göre, Şam'ın güneybatısındaki alan üç bölgeye ayrılacak ve Suriyeliler, bölgeye bağlı olarak farklı seviyelerde askeri güç ve silah türü bulundurabilecek.
Teklif, tampon bölgenin Suriye tarafında 2 kilometre genişletilmesini de içeriyor.
Tampon bölgeye bitişik ve İsrail sınırına en yakın şeritte askeri güçlere ve ağır silahlara izin verilmeyecek. Ancak HTŞ'nin asayiş güçlerinin varlığını sürdürmesine müsaade edilecek.
Konuya aşina bir kaynak, teklif uyarınca Şam'ın güneybatısından İsrail sınırına kadar olan tüm alanın Suriye uçakları için uçuşa yasak bölge olarak belirleneceğini söyledi.
İsrail, Şeyh Dağı'ndaki ileri karakol hariç çekilmeyi öneriyor
Suriye tarafındaki bu sınırlamalara karşılık İsrail, stratejik Şeyh Dağı'nın zirvesindeki bir ileri karakol hariç, son birkaç ayda Suriye'de işgal ettiği tüm topraklardan kademeli olarak çekilmeyi teklif etti.
Üst düzey bir İsrailli yetkili, "İsrail, gelecekteki herhangi bir anlaşmada orada bir varlık sürdürmekte ısrar ediyor," dedi.
İsrail, İran'a yönelik hava koridorunu korumak istiyor
Kaynağın belirttiğine göre, İsrail'in teklifinin temel ilkelerinden biri, Suriye üzerinden İran'a uzanan bir hava koridorunun korunması ve bu sayede İsrail'in gelecekte İran'a yönelik muhtemel saldırılarına olanak tanınması.
Öte yandan İsrailli bir yetkili, Başbakan Benyamin Netanyahu'nun eylül sonunda BM Genel Kurulu marjında HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Colani ile bir görüşme ayarlamak istediğini ancak bu aşamada bunun gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğunu belirtti.
Netanyahu, salı günü düzenlediği basın toplantısında, Başkan Trump'ın kendisini 29 Eylül'de Beyaz Saray'a davet ettiğini söyledi.
