İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer, HTŞ yetkilisi Şeybani ve ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack ile İsrail-Suriye güvenlik anlaşmasına ilişkin görüşmeler kapsamında bir araya geldi. ABD Başkanı Donald Trump’ın ise bu ay içinde Washington’da düzenlenecek bir törenle İsrail-HTŞ anlaşmasını bizzat duyurmaya istekli olduğu aktarıldı.
YDH- Suriye'deki Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünün sözde 'dışişleri bakanı' Esad Şeybani, İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ile dün akşam saatlerinde Londra’da, ABD’li arabulucu Thomas Barrack’ın katılımıyla beş saat süren kapsamlı bir güvenlik görüşmesi gerçekleştirdi.
İsrail medyasındaki haberlere göre, HTŞ, bu toplantıda İsrail tarafından sunulan bir güvenlik anlaşması teklifine yanıt verdi.
Haberlere göre, taraflar arasında “ilerleme kaydedildi.”
Daha önce kamuoyuna açık ve kapalı şekilde birden fazla kez bir araya gelen iki tarafın, olası bir siyasi ve güvenlik anlaşmasının zeminini oluşturmak için bu görüşmeleri sürdürdüğü ifade edildi.
HTŞ ve İsrail kaynaklarının aktardığına göre, söz konusu görüşmeler Barrack’ın girişimleriyle gerçekleşiyor.
Barrack, daha önce de her iki tarafla birden çok kez görüşmeler yaparak, olası bir "çatışmasızlık anlaşması" için zemin hazırlamaya çalıştı.
İddiaya göre, bu anlaşmayla, ''tarafların karşılıklı askeri saldırılardan kaçınmaları ve Suriye’nin egemenliğine saygı gösterilmesi'' hedefleniyor.
Dermer ile Şeybani daha önce de bir araya gelmişti.
İkilinin en son görüşmesi Ağustos ayında Paris’te gerçekleşmişti.
O dönem İsrail gazetesi Haaretz, bu görüşmeleri "iki ülke ilişkilerinde kritik bir test" olarak nitelendirmişti.
Haaretz’in aktardığına göre, Londra’daki son toplantının ana gündem maddelerinden biri "Hizbullah ve İran güçlerinin Güney Suriye’de konuşlanmasının engellenmesi" oldu.
Ayrıca, tarafların üzerinde görüştüğü bir diğer öneri ise, Suriye ordusunun sınır bölgesinden tamamen çekilmesi ve yerine ağır silahlarla donatılmamış, yalnızca kamu düzenini sağlamakla görevli güvenlik güçlerinin konuşlandırılması yönünde oldu.
Washington, BM Genel Kurulu öncesinde HTŞ'ye İsrail ile güvenlik anlaşmasına varması için baskı yapıyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın ise bu ay içinde Washington’da düzenlenecek bir törenle anlaşmayı bizzat duyurmaya istekli olduğu aktarıldı.
Bazı liderler, Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasının, bu yönde somut ilerleme kaydedilmesine bağlanması çağrısında bulunuyor.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Axios’a yaptığı açıklamada, Şeybani ile bir araya gelerek Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını görüşeceğini belirtti.
Graham, Suriye’nin resmî olarak İsrail ile güvenlik anlaşmasına katılması hâlinde bu adıma destek vereceğini söyledi.
Bu arada HTŞ lideri Colani, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, İsrail ile güvenlik anlayışı konusunda yürütülen müzakerelerin “önümüzdeki günlerde” sonuç verebileceğini ifade etti.
İsrail-Suriye güvenlik görüşmelerinde önemli ilerleme kaydedildiğine dair son haberlerin ardından, müzakerelere yakın iki üst düzey yetkili i24NEWS’e, taraflar arasında hâlâ ciddi görüş ayrılıkları bulunduğunu iddia etti.
Dermer ile Şeybani arasındaki görüşmeler ve Washington’un arabuluculuk çabalarına rağmen yetkililer, gelecek hafta bir anlaşma beklenmediğini ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Colani arasında bir görüşmenin de öngörülmediğini ifade etti.
Üst düzey yetkililerden biri, “ABD’nin baskısıyla bir ilerleme sağlanıp başarı gösterisi yapılması ihtimali var, ancak şu aşamada bu ihtimal zayıf. Şimdilik gerçekçi görünmüyor” dedi.
i24NEWS kaynaklarına göre, görüşmelerdeki temel anlaşmazlık noktası Suriye’nin güneyindeki tampon bölgenin kontrolü etrafında şekilleniyor.
Daha önce Independent Arabia’da yayımlanan haberlerde, iki ülkenin “tarihi” bir güvenlik anlaşmasına çok yaklaştığı, görüşmelerin son aşamada olduğu ve şartların %95’inden fazlasında mutabakata varıldığı ileri sürülmüştü.
Habere göre önerilen anlaşma, 8 Aralık 2024’ten sonra İsrail’in eline geçen bölgelerden çekilmesini ancak Cebel eş-Şeyh'deki iki askerî noktada kalmasını öngörüyor.
Ayrıca Golan Tepeleri meselesinin ertelenmesi, Suriye’nin İran bağlantılı faaliyetleri sınırlamayı ve topraklarından İsrail’e yönelik saldırıları engellemeyi taahhüt etmesi, İsrail’in ise Suriye’nin içişlerine karışmama ve Colani liderliğindeki hükümeti tanıma sözü vermesi maddeleri yer alıyor.
