Gazze savaşı İsrail’in ekonomisini ve markasını derinden sarstı; ihracat anlaşmaları iptal ediliyor, kredi notu riske giriyor ve şirketler küresel izolasyon hissiyle karşı karşıya.
YDH- Son haftalarda, İsrail’in ticari ilişkilerinde ciddi bir gerileme yaşandığı bildirildi. Yerel kaynaklar, “dost” olarak sınıflandırılan ülkelerle bile anlaşmaların ve toplantıların iptal edildiğini, süreçlerin gizlilik ve utanç atmosferi içinde yürütüldüğünü aktardı.
İhracat anlaşmaları ve ürün tedariki durdu
İsrailli ihracatçılar, Avrupa ve ABD’deki bazı şirketlerin ihracat sözleşmelerini yenilemeyi reddettiğini bildirdi. Pazarlama ağları da “bir sonraki duyuruya kadar” İsrail ürünlerinin ithalatını durdurduğunu açıkladı.
Moody’s endişeleri
İsrail merkezli “Ynet” sitesine göre, kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in uzmanlarından oluşan bir heyet Tel Aviv’i ziyaret etti. Heyet, kısa vadede kredi notunun düşürülmesi ihtimaline dair oldukça “endişeli” izlenimlerle ayrıldı.
Yetkililerden biri, “İki hafta içinde not düşürülmezse bu bir mucize olur” dedi.
Güvenlik harcamalarındaki artış kaygısı
Moody’s temsilcileriyle görüşen üst düzey bir ekonomik yetkili, Gazze savaşında “güvenlik harcamalarının aşırı yükselişi” konusunda ciddi endişeler olduğunu belirtti.
Yetkili, bunun İsrail bütçesinde “kritik bir dönüm noktası” oluşturduğunu vurguladı.
Bütçe kontrolü tehlikede
Yetkili, İsrail hükümetinin bütçe yönetimini tamamen kaybedebileceği uyarısında bulunarak, bunun büyük bir açık ve borç birikimi riskini beraberinde getireceğini aktardı.
İsrail markası zarar görüyor
İsrail Sanayiciler Birliği Başkanı Ron Tomer, “İsrail markası ciddi şekilde zarar gördü” diyerek ekonominin yıllar geriye gidebileceği uyarısında bulundu.
Tomer ayrıca, “dost” bir ülkenin İsrail şirketleriyle yapılan toplantıların fotoğraflarının silinmesini talep etmesini “şok edici” olarak nitelendirdi.
İhracatçılar izolasyon hissiyle karşı karşıya
Bir ihracatçı, Gazze’nin işgal planının açıklanmasının ardından durumun belirgin şekilde kötüleştiğini belirterek, “Binaların, camilerin bombalanmasını ve sivil ölümleri belgeleyen videoların yayılmasıyla artık bu görüntüler göz ardı edilemiyor. Tam bir izolasyon altındayız ve dünya genelinde dışlanmış hissediyoruz.” dedi.
Anket bulguları
İsrail Sanayiciler Birliği tarafından 132 sanayiciyle yapılan bir ankete göre:
İhracatçıların yaklaşık yarısı anlaşmalarını kaybetti veya sözleşmeleri yenilenmedi.
Katılımcıların %71’i iptallerin Gazze savaşına bağlı siyasi sebeplerden kaynaklandığını belirtti.
Avrupa Birliği, en fazla iptal kararı alan bölge oldu; sanayicilerin %84’ü burada sözleşme kaybettiğini bildirirken, %31’i ABD’den benzer kararlarla şaşkına uğradı.
%76’sı ihracatlarının doğrudan etkilendiğini, bazı sanayiciler için kayıpların toplam ihracatın %40’ını aştığını aktardı.
Yeni müşterilerin yarısından fazlası artık İsrail şirketleriyle çalışmayı reddediyor.
%49’u ise nakliye, gümrük ve limanlarda daha önce görülmemiş lojistik zorluklarla karşı karşıya.
Ekonomik analizler ve savaşın etkileri
Ekonomistler, bu krizi Gazze savaşının etkileri ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun “İsrail’i kapalı bir sistem haline getirme” yönündeki açıklamalarıyla ilişkilendiriyor. Yatırımcılar, artan güvenlik harcamaları ve bütçe açığının büyümesi konusunda ciddi endişe taşıyor.
