The Wall Street Journal gazetesinin haberine göre, dünya genelindeki pek çok ordu, savaş alanında etkinliğini kanıtlayan, düşük maliyetli ve kolay üretilebilen İran yapımı Şahid insansız hava aracını (İHA) taklit etmek için çalışıyor.
YDH - ABD merkezli The Wall Street Journal gazetesinin haberine göre, dünya genelindeki pek çok ordu, savaş alanında etkinliğini kanıtlayan, düşük maliyetli ve kolay üretilebilen İran yapımı Şahid insansız hava aracını (İHA) taklit etmeye çalışıyor.
Gazetenin aktardığına göre İran, Şahid modelini 2000'li yılların başında, İsrail ve Güney Afrika’da geliştirilen benzer uzun menzilli İHA'lardan esinlenerek geliştirmeye başladı.
O tarihten bu yana bu sistem, İran tarafından İsrail’e yönelik saldırılarda kullanılırken, Tahran’ın Orta Doğu’daki müttefik örgütleri de bu sistemleri kullandı.
Rusya binlercesini Ukrayna'da kullandı
Haberde, Rusya’nın 2022 sonlarında Tahran ile bu İHA’ları satın almak ve yerli olarak üretmek üzere anlaşma imzaladığı belirtildi.
O zamandan beri Rusya'nın, aralarında taarruz amaçlı ve yanıltıcı modellerin de bulunduğu on binlerce insansız hava aracını Ukrayna içindeki hedeflere karşı kullandığı ifade edildi.
ABD ve müttefikleri alternatif arayışında
Buna karşılık, ABD ve müttefiklerinin de benzer alternatifler geliştirmek üzere çalışmalar yürüttüğü kaydedildi. ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, geçtiğimiz temmuz ayında yayımladığı bir notta, düşük maliyetli insansız hava aracı üretim üssünün güçlendirilmesi çağrısında bulundu.
Pentagon ise bu yaz, aralarında Phoenix merkezli SpektreWorks şirketinin ürettiği ve "Şahid"e oldukça benzeyen Lucas modelinin de bulunduğu 18 Amerikan yapımı İHA prototipini tanıttı.
Düşük maliyet, seri üretimi kolaylaştırıyor
Uzmanlar, İran yapımı İHA’nın üç kanatlı tasarımının, genellikle destek kaburgası gibi yapısal bileşenlere ihtiyaç duymadığı için düşük maliyetle üretimini kolaylaştırdığını belirtiyor.
Ayrıca, gövdesinin cam elyafı ya da karbon fiberden üretilmiş olması ve jet itişi yerine pervaneli motor kullanması da maliyetin düşmesine katkı sağlıyor.
Batılı alternatifler daha hızlı ama pahalı
Bazı Batılı üreticiler ise kendi insansız hava araçlarının üstün performansının, ilave maliyeti haklı çıkardığını ifade ediyor.
İngiliz MGI Engineering şirketi, uzun menzilli insansız hava aracı Skyshark'ın saatte 280 mil hızla uçabildiğini, buna karşılık Şahid‑136'nın ise yaklaşık saatte 115 mil hızda seyrettiğini açıkladı.
Şirketin kurucusu Mike Gascoyne'a göre, bu durum Skyshark'ı vurulması zor bir hedef hâline getiriyor.
Buna rağmen, İngiliz Skyshark ya da Avrupa’nın MBDA şirketinin modelleri gibi Batılı şirketler daha hızlı ve daha gelişmiş alternatifler sunmaya çalışsa da, bazı askeri uzmanlar yüksek maliyetin yaygın üretim önünde hâlâ önemli bir engel oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Cornell Üniversitesinden insansız hava araçları uzmanı James Patton Rogers ise, Rusya’nın savunma sistemlerini yormak amacıyla kitlesel olarak üretilen İHA’ları kullanmasının "oyunun kurallarını değiştirdiğini" vurguladı.
Patton Rogers, uzun menzilli, hassas ve düşük maliyetli saldırıların "uluslararası güvenlik için en büyük tehditlerden biri" olduğunu ifade etti.
