Newsweek’in haberine göre, ABD Savunma Bakanlığı, askerî üslerde içme suyunu kirleten PFAS kimyasallarının temizliğini geciktiriyor. Uzmanlar, bu ertelemenin hem çevreyi hem de üs çevresinde yaşayan insanların sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğini belirtiyor.
YDH- Newsweek’te yer alan habere göre, ABD genelinde birçok askeri üssün çevresinde içme suyu ve çevre kirliliğine yol açtığı bilinen PFAS kimyasallarının temizliği, Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından ertelendi. Pentagon’un 100’den fazla askerî üste yürütmesi gereken temizlik çalışmalarını geciktirdiği belirtildi.
PFAS maddeleri, özellikle yangın tatbikatlarında kullanılan köpüklerde yüksek oranda bulunuyor ve çevreye yayıldığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Pentagon: Yasal düzenlemelere göre hareket ediyoruz
Pentagon Basın Sekreteri Kingsley Wilson, Newsweek’e yaptığı açıklamada, "Bakanlığın temizlik takvimi, temizleme yasası (CERCLA) ve ilgili düzenlemeler tarafından belirlenmiştir. Bu takvim, askerî tesislerdeki PFAS koşullarına dair gelişen anlayışımızı ve geçtiğimiz yıl Çevre Koruma Ajansı (EPA)’nın içme suyu standartlarına ilişkin ek incelemelerini yansıtmaktadır" ifadelerini kullandı.
Wilson, sürecin "yasal çerçeveye uygun şekilde yürütüldüğünü" belirtti.
Uzmanlar: Erteleme çok endişe verici
Newsweek’e konuşan çevre sağlığı uzmanları, temizlik çalışmalarının ertelenmesinin "çok endişe verici" olduğunu ve çevrede yaşayan insanların sağlığını doğrudan etkilediğini bildirdi.
PFAS, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından Grup 1 kanserojen olarak sınıflandırılıyor. Bu kimyasallar, uzun ömürlü yapıları nedeniyle "ebedi kimyasallar" olarak adlandırılıyor ve saat kayışlarından yangın söndürme köpüklerine kadar birçok üründe kullanılıyor.
Uzmanlara göre, PFAS maruziyeti; yüksek kolesterol, bağışıklık sistemi bozuklukları, karaciğer hasarı, tiroid hastalıkları, astım ve bazı kanser türleriyle ilişkilendiriliyor.
ABD’de 700’den fazla üs kirlenmiş durumda
Haberde, 1970’lerden itibaren ABD Savunma Bakanlığı’nın yakıt yangınlarını söndürmek için AFFF adlı köpükleri kullanmaya başlamasının, 700’den fazla askeri üste içme suyu kirliliğine neden olduğu kaydedildi.
2024 yılında Çevre Koruma Ajansı (EPA), PFAS grubundan PFOA ve PFOS maddelerini tehlikeli madde olarak tanımlamıştı. Bu tanım, 1980 tarihli Kapsamlı Çevresel Müdahale, Tazmin ve Sorumluluk Yasası (CERCLA) kapsamında federal kurumlara doğrudan müdahale yetkisi veriyor.
Bu karar sonrası Savunma Bakanlığı, 723 üste temizlik başlatmış, AFFF kullanımını sonlandıracağını açıklamış ve Ekim 2025 tarihini hedef olarak belirlemişti.
Temizlik takvimi ertelendi
Ancak The New York Times’ın haberine göre, Pentagon bu hedefi erteledi. DOD yetkilileri, Newsweek’e yaptıkları açıklamada, erteleme iddiasını açıkça doğrulamadan, takvimin "yasal düzenlemelere göre" belirlendiğini söyledi.
Wilson, "Haberde, 723 askerî tesis ve Ulusal Muhafız üssünde yürütülen PFAS temizleme faaliyetlerinde %99 oranında ön incelemenin tamamlandığı bilgisi yer almıyor." dedi.
Trump yönetiminin, PFOA ve PFOS’un tehlikeli madde olarak tanımlanmasını sürdürdüğü, ancak yeni yönetimin temizlik takviminde "koşulların değişen değerlendirmesine" göre güncelleme yaptığı ifade edildi.
Kaynak yetersizliği ve fon kesintisi
Notre Dame Üniversitesi Fizik Profesörü Graham Peaslee, Newsweek’e yaptığı açıklamada, gecikmenin "fonların yeniden yönlendirilmesinden" kaynaklandığını belirtti.
Peaslee, "Yeni yönetimin uyguladığı mali kısıtlamalar nedeniyle, ordunun çevresel koruma programları iki yıl süreyle askıya alındı." dedi. Bu kapsamda Stratejik Çevre Araştırma ve Geliştirme Programı (SERDP) ile Çevre Güvenliği Teknoloji Onay Programı (ESTCP) durduruldu.
Uzman, "PFAS araştırmalarına dünya çapında liderlik eden ABD, bu fonları aniden askıya aldı. Temizlik çalışmalarının yavaşlaması bu yüzden şaşırtıcı değil." ifadelerini kullandı.
“Temizlik gecikirse maruziyet artar”
Harvard Üniversitesi’nden çevre kimyası profesörü Elsie Sunderland, "Temizlikteki gecikmeler son derece endişe verici." dedi. Sunderland, birçok ailenin PFAS kirliliği nedeniyle sağlık sorunları yaşamaya başladığını, kirli suların akarsular, balıklar ve yaban hayatına da bulaştığını belirtti.
Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Jamie DeWitt, temizlik çalışmalarının ertelenmesinin "askerî personel, aileleri ve üs çevresinde yaşayan sivillerin PFAS’a daha uzun süre maruz kalması" anlamına geldiğini ifade etti.
DeWitt, "Bakanlık, PFAS’ı sudan filtreleyebilecek teknolojilere sahip. Bu sistemlerin hızla devreye alınması, sözde 'Amerika’yı yeniden sağlıklı yapma' hedefinin başlangıcı olabilir." dedi.
“Askeri üsler sorumluluk almalı”
Kuzeydoğu Üniversitesi’nden Phil Brown, PFAS kirliliğini azaltmak için AFFF’nin daha güvenli, flor içermeyen alternatiflerle değiştirilmesi gerektiğini belirtti.
Brown, ayrıca, üslerde sızıntıların daha iyi izlenmesi, tehlikeli maddelerin güvenli depolanması ve çevre halkıyla ortak test süreçlerinin yürütülmesi gerektiğini ifade etti.
"Sorumluluğu reddetme dönemi sona ermeli. Askeri üsler, komşu topluluklarla iş birliği yaparak su kaynaklarını birlikte test etmeli" dedi.
