İsrail’in devam eden işgali ve Hamas’ın tutukluların tüm cesetlerini teslim edememesi, Gazze’de ateşkese geçiş ve esir değişimi sürecinde Trump planının ikinci aşamasına geçişi zora sokuyor. Kahire’de yoğun diplomatik temaslar sürüyor. Mısır, Filistin’in iç işlerini düzenlemek ve savaş sonrası yönetim için ortak bir vizyon oluşturmak amacıyla Fetih ve Hamas arasında uzlaşı zemini kurmayı hedefliyor.
YDH- Kahire’de, Filistin’in iç işlerini düzenlemek ve savaş sonrası döneme dair ortak bir vizyon oluşturmak için yoğun diplomatik hareketlilik gözlemleniyor.
Mısır Genel İstihbarat Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad, Filistinli üst düzey yetkililerle bir dizi görüşme gerçekleştirdi.
Bu yetkililer arasında Filistin Yönetimi Başkan Yardımcısı Hüseyin eş-Şeyh ve Filistin İstihbarat Başkanı Macid Ferac bulunuyor.
Reşad, İslami Cihad Genel Sekreteri Ziyad en-Nehhale ve yardımcısı Muhammed Hindi başta olmak üzere diğer grupların liderleriyle de temas kurdu.
Çarşamba günü Reşad, Halil el-Hayye liderliğindeki Hamas heyetiyle bir araya geldi.
Ertesi gün, Filistin Yönetimi ve Fetih heyetiyle toplantılar gerçekleştirildi.
Ardından, Mısır istihbarat yetkililerinin katılımıyla Hamas ve Fetih heyetlerini bir araya getiren üçlü bir görüşme yapıldı.
El-Ahbar’a konuşan Mısırlı kaynaklar, Kahire’nin Batı Şeria ve Gazze’nin yeniden birleştirilmesi veya gelecekteki yönetimin şeklinin belirlenmesi için yürütme adımları ve zaman çizelgeleri içeren taslaklar hazırladığını aktardı.
Mısırlı kaynaklar, Kahire’nin Fetih ve Hamas arasında karşılıklı yükümlülükler getiren bir uzlaşı zemini oluşturmak için çalıştığını, girişimin özellikle Körfez ülkeleri gibi etkili Arap aktörler tarafından desteklendiğini doğruladı.
Seçimlerin gerçekleşmesine kadar yetki ve yönetimde paylaşıma dayalı gerçek bir ortaklık sağlanması hedefleniyor; ancak mevcut koşullarda seçimlerin yapılması hâlâ uzak bir ihtimal olarak görülüyor.
Bu çerçevede, Hamas’a doğrudan bağlı olmayan ve uluslararası alanda kabul görebilecek kişi ve kurumların sürece dahil edilmesi planlanıyor.
Böylece savaş sonrası dönemde idari görevler üstlenmeleri mümkün olacak. Mısırlı kaynaklar, Kahire’nin gelecek ay düzenlenmesi planlanan “Yeniden İmar Konferansı” tarihini açıklamadan önce Fatah ve Hamas arasında net bir uzlaşı sağlanmasını beklediğini vurguladı.
Jerusalem Post gazetesi, ABD’nin CENTCOM komutanlığına dayandırarak, işgal altındaki güney bölgede bir İsrail askeri üssü içinde kurulan “Koordinasyon Merkezi”nin, Gazze’de kalıcı istikrar sağlama çabalarının temel unsuru olduğunu yazdı.
Komuta, merkeze birçok ülkenin katılmak istediğini ve merkezin yalnızca askeri bir ittifak olmadığını vurguladı.
Merkez, süregelen iki yıllık çatışmaların ardından sivil ve güvenlik düzenlemelerini de kapsıyor.
İsrail Yayın Kurumu’nun istihbarat raporlarına göre, Hamas yalnızca 13 İsrailli tutukludan 10’unun kemiklerini teslim edebilecek.
Haberde, hareketin ateşkesi, kontrolündeki bölgelerde güçlerini yeniden inşa etmek, tünel ağlarını onarmak ve yeni savaşçılar kazanmak için kullandığı vurgulandı.
İsrail işgal Ordusu Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance’e, “Planın ikinci aşamasına geçiş, tüm rehinelerin cesetleri geri alınmadan mümkün değil” dedi.
Kanal 12’ye göre, Vance İsrailli yetkililere, Knesset’in Batı Şeria’nın ilhakına ilişkin oylamasına duyduğu şaşkınlığı aktardı. Bir üst düzey Amerikalı yetkili ise bunun, “mevcut anlaşmanın uygulanmasını sarsabilecek ciddi bir gelişme” olduğunu belirtti.
Haaretz, ABD’nin İsrail’e Gazze’de yapılacak istisnai askeri operasyonlar hakkında önceden bilgi vermesi gerektiğini aktardı. Gazete, Washington’un Tel Aviv üzerinde artan baskısını ve bazı saha güvenlik yetkilerini doğrudan aldığını belirtti.
Axios muhabiri Barak Ravid, üst düzey bir Amerikalı yetkiliye dayanarak, “Netanyahu, Başkan Trump ile ince bir ip üzerinde yürüyor; devam ederse anlaşmayı sabote etme riskiyle karşı karşıya kalacak” dediğini aktardı.
Yetkili ayrıca, “Eğer Netanyahu anlaşmayı sabote ederse, Trump da bunu sabote etmiş olacak” uyarısında bulundu.
Başta İsrail’in devam eden işgali ve Hamas’ın tutukluların tüm cesetlerini teslim etmemesi, Gazze’de ateşkese geçiş ve esir değişimi sürecinde Trump planının ikinci aşamasına geçişi zora sokuyor.
Uzmanlar, bu aşamanın anlaşmanın en hassas ve karmaşık bölümü olduğunu belirtiyor.
Maddeler, Filistinli ve İsrailli tarafların yanı sıra arabulucular arasında da yoğun tartışmalara yol açıyor.
ABD planının doğası gereği, her aşamanın uygulanması bir önceki aşamanın tamamlanmasına bağlı. Bu nedenle, bir maddenin gecikmesi tüm sürecin aksamasına sebep olabiliyor.
Plan kapsamında ikinci aşamada İsrail, Gazze’den neredeyse tamamen çekilecek ve yalnızca sınır boyunca dar bir şeritte kalacak. Ancak çekilme, bölgeye uluslararası güç konuşlandırılmasına bağlı.
Uzlaşı sağlanmadığı sürece çekilme gecikiyor ve anlaşmanın uygulanması askıya alınıyor.
