Batı Şeria’da yerleşimcilerin Filistinli çiftçilere yönelik saldırıları, zeytin hasadını ve bölge ekonomisini tehlikeye atıyor.
YDH- Reuters’ın aktardığına göre, Batı Şeria’nın Turmus Ayya köyü yakınlarında 19 Ekim’de torunlarıyla zeytin toplamak için erken saatlerde dışarı çıkan Afaf Ebu Alya, bir kadının "yerleşimciler" diye bağırdığını duydu. Maske takmış kişiler ağaçlardan fırlayarak 55 yaşındaki Ebu Alya’ya "sopayla başına vurdu."
Filistinli ve BM yetkililerine göre, Gazze’de kırılgan bir ateşkesi güçlendirme çabaları sürerken, İsrail yerleşimcilerinin işgal altındaki Batı Şeria’da Filistinli zeytin üreticilerine yönelik şiddeti "kesintisiz devam ediyor." Ebu Alya, saldırının ardından Reuters’a sağ gözü morarmış şekilde "Yere düştüm ve hiçbir şey hissetmedim." dedi.
Zeytin ağaçları, Filistinliler için "toprakla bağın sembolü" olarak görülüyor. Ekim başından bu yana, Filistin Yönetimi’nin Sömürgeleştirme ve Duvar Direnişi Komisyonu’nun verilerine göre, işgal altındaki Batı Şeria’da en az "158 saldırı" gerçekleşti.
BM İnsan Hakları Ofisi Batı Şeria Başkanı Ajith Sunghay, 2025 hasadının ilk iki haftasında yerleşimci saldırılarının 2024’ün aynı dönemine göre "%13 arttığını" belirtti. Aktivistler ve çiftçiler, son yıllarda şiddetin yoğunlaştığını, yerleşimcilerin zeytin ağaçlarını Filistinlilerin toprakla bağının sembolü olduğu için hedef aldığını söyledi.
Sunghay, bu sezon yerleşimcilerin zeytinlikleri "yaktığını, zincirli testereyle ağaçları kestiğini ve ev ile tarım altyapısını yok ettiğini" aktardı. Yerleşimci şiddetinin, İsrail güvenlik güçlerinin çoğu kez "rıza, destek ve hatta katılımıyla" birlikte arttığını vurguladı.
Turmus Ayya bölgesindeki İsrail yerleşimlerini yöneten Mateh Benyamin Bölge Konseyi, bölgede gerçekleşen "her türlü şiddeti kınadığını" iddia ederek ve yerleşimcilerin "sadece kendini savunma amaçlı" silah taşıdığını öne sürdü.
Batı Şeria, 2,7 milyon Filistinliye ev sahipliği yapıyor ve yerleşimler hızla genişleyerek toprakları parçalıyor. Filistinliler ve çoğu ülke, yerleşimleri uluslararası hukuka aykırı buluyor; İsrail ise bu iddiayı reddediyor. Zeytinler, Filistin tarımının belkemiğini oluşturuyor; tarım sektörü GDP’nin yaklaşık %8’ini ve 60.000’den fazla istihdamı sağlıyor.
Ebu Alya ve ailesi, el-Mugayyer köyündeki yaklaşık 500 zeytin ağacının yerleşimciler tarafından kesilmesinin ardından Turmus Ayya’ya geldi. Ailenin, zeytinleri toplama karşılığında ürünün bir kısmını alması öngörülüyordu.
İsrail ordusu, bölgede "savunmaları geliştirmek" gerekçesiyle 3.000’den fazla ağacın kesildiğini belirtirken, yerel halk gerçek sayının daha yüksek olduğunu söylüyor. Askeri emirler ve yerleşimci şiddeti, köylülerin büyük ölçüde ürünlerine erişimini engelledi.
Yerel konsey üyesi Merzuk Ebu Naim, yerleşimciler ve askeri emirlerin zeytinliklere erişimi "neredeyse tamamen engellediğini", ekonomik etkinin gençlerin üniversiteyi ertelemesine ve etin çoğu için lüks haline gelmesine yol açtığını belirtti.
Filistin Tarım Bakanlığı, 2025’in başından ekim ortasına kadar Batı Şeria çiftçilerinin maddi kayıplarında geçen yılın aynı dönemine göre "%17 artış" kaydetti. Sömürgeleştirme ve Duvar Direnişi Komisyonu’na göre, Ekim 2024’ten bu yana "15.000’den fazla ağaç saldırıya uğradı".
Çok sayıda insan hakları grubu, ordunun yerleşimci saldırılarını kolaylaştırdığına inanıyor.
15 Ekim’de Reuters muhabiri, bir ordu biriminin kendisini ve gönüllüleri "tarlaya erişimden alıkoyduğunu" gözlemledi.
Filistinli aktivistler ve çiftçiler, yaklaşan yerleşimciler hakkında uyarı vermek için WhatsApp grupları yönetiyor. Turmus Ayya’dan avukat Yasir el-Gam, Ebu Alya’ya saldırıyı gördü ve İsrail askerlerinin saldırı öncesi onu ve arkadaşını "yerleşimcilerle baş başa bıraktığını" aktardı.
