ABD’ye ait gizli bir rapor, İsrail askerî birimlerinin Gazze’de “yüzlerce” olası insan hakları ihlali gerçekleştirdiğini ortaya koydu.
YDH- Washington Post’un aktardığına göre, ABD hükümetine bağlı gizli bir denetim raporu, İsrail askeri birliklerinin Gazze Şeridi’nde “yüzlerce” olası insan hakları ihlali gerçekleştirdiğini ortaya koydu. Raporda, Dışişleri Bakanlığı’nın bu vakaları incelemesinin “birkaç yıl süreceği” belirtildi.
Dışişleri Bakanlığı Teftiş Ofisi tarafından hazırlanan rapor, bir ABD hükümet raporunun İsrail’in Gazze’deki Leahy Yasaları kapsamında değerlendirilebilecek eylemlerinin boyutunu ilk kez kabul etmesini işaret ediyor.
Leahy Yasaları, ABD güvenlik yardımı sağlanan yabancı askeri birliklerin ciddi insan hakları ihlallerinde bulunması durumunda yardımın kesilmesini öngören yasa olarak biliniyor.
ABD yetkilileri, raporun içeriğinin gizli olması nedeniyle adının açıklanmaması koşuluyla, bulguların “İsrail’in eylemleri için hesap verebilirlik olasılığı konusunda şüpheler doğurduğunu” belirtti. Bu şüphe, olayların birikmişliği ve gözden geçirme sürecinin İsrail ordusuna ayrıcalık tanıyan yapısı nedeniyle ortaya çıkıyor.
Charles Blaha, Leahy Yasaları’nın uygulanmasından sorumlu eski bir Dışişleri yetkilisi, Washington Post’a verdiği demeçte, “Şu an endişelendiğim konu, çatışmanın gürültüsü azalınca hesap verebilirliğin unutulacak olması.” dedi.
Teftiş ofisi, makale için yorum yapmayı reddetti, ancak raporun varlığını web sitesinde kabul etti. Web sitesinde, “Bu rapor gizli bilgiler içerir ve kamuya açık değildir.” deniliyor.
Washington Post, ABD Dışişleri Bakanlığı ve İsrail ordusunun yorum taleplerine yanıt vermediğini kaydetti.
Rapor, İsrail ve Hamas arasında varılan ateşkes anlaşmasından sadece birkaç gün önce tamamlandı. Anlaşma, İsrail’in kalan canlı rehineyi serbest bırakması, Filistinli tutukluların takası, İsrail güçlerinin kısmi geri çekilmesi ve Gazze’ye sınırlı insani yardımın yeniden girmesini içeriyordu.
Ateşkes teknik olarak yürürlükte olsa da salı günü, İsrail’in, savaşçıların bir askerini öldürmekle suçlamasının ardından, İsrail hava saldırılarında en az 104 Filistinli hayatını kaybetti; bu, ateşkesin imzalanmasından bu yana en ölümcül gün oldu.
Leahy Yasaları ve geçmiş olaylar
Leahy Yasaları, eski Vermont senatörü Patrick J. Leahy tarafından desteklenmiş ve ABD’den fon alan yabancı askeri birliklerin yargısız infaz, işkence ve diğer insanlık dışı eylemler yapması durumunda cezai sonuçlar öngörmüş yasadır.
Gazeteye göre, incelenmesi beklenen yüksek profilli olaylar arasında, Nisan 2024’te İsrail tarafından öldürülen yedi Dünya Merkez Mutfak çalışanı ve Şubat 2024’te Gazze Şehri civarında yardım kamyonları etrafında öldürülen 100’den fazla Filistinli ile yaralanan 760 kişi bulunuyor.
Biden yönetimi, bu olayları geçen yıl Kongre’ye sunduğu raporda “ABD silahlarının kullanıldığı konusunda kesin bir sonuca ulaşılmadığını” iddia etti. ABD, her yıl İsrail’e en az 3,8 milyar dolar yardım sağlıyor ve son yıllarda bu miktar on milyarlarca dolar daha artmış durumda. Bu durum, İsrail’i ABD yardımlarının en büyük alıcısı yapıyor.
Gizli inceleme süreci
Gizli rapor, ABD yardımı alan yabancı orduların insan hakları ihlallerinin nasıl gözden geçirildiğini açıklıyor. İsrail özelinde, farklı yönetimler tarafından oluşturulan bürokratik süreç, İsrail’i benzer iddialarla karşı karşıya olan diğer ülkelerden “ayrıcalıklı” kılıyor.
Bu süreç, “İsrail Leahy İnceleme Forumu” olarak biliniyor ve diğer ülkelerden daha uzun ve üst düzey yetkililerin dahil olduğu bir prosedürü içeriyor. Normal incelemede, bir yetkilinin itirazı bir askeri birime yardımı kesmek için yeterliyken, İsrail için bir çalışma grubu “insan hakları ihlali gerçekleşti mi?” konusunda uzlaşmaya varmak zorunda.
Washington Post, çalışma grubunun, ABD’nin işgal altındaki Kudüs’te bulunan Büyükelçiliği ve Yakın Doğu İşleri Bürosu’ndan temsilcileri içerdiğini belirtti. İsrail hükümeti olay hakkında bilgilendiriliyor ve gerekli önlemleri alıp almadığı soruluyor. Eğer bir birim ciddi insan hakları ihlali gerçekleştirmişse, yardımın kesilmesi öneriliyor ve Dışişleri Bakanı onayı gerekiyor.
Bu karmaşık sistem, Josh Paul’a göre, tahmin edilebilir sonuçlar doğuruyor. Paul, “Bugüne kadar ABD, açık kanıtlar olmasına rağmen İsrail’in hiçbir birimine yardımı kesmedi” dedi.
Biden yönetimi, Amerikan Ömer Esad’ın öldürülmesine karışan bir birim de dahil olmak üzere, ciddi insan hakları ihlaliyle suçlanan İsrail birimlerine yardımı durdurmayı reddettiği için eleştirildi. Esad, 2022’de Batı Şeria’daki bir kontrol noktasında gözaltına alınmış ve işkence nedeniyle kalp krizi geçirmişti.
Trump yönetimi de benzer şekilde İsrail’e müdahalesiz yaklaşmıştı; Blaha, bu konuda Biden ve Trump yönetimleri arasında fark görmediğini söyledi.
Denetim ve yardımda şeffaflık
Trump yönetimi, federal denetçileri işten çıkararak bağımsız denetim kurumlarına karşı savaşa girmişti.
Denetçiler, ABD federal bürokrasisinin atık, dolandırıcılık ve suiistimalini tespit edip önlemeyi görev ediniyor.
