''Lübnan'da yapısal restorasyon süreci saldırının hemen ardından başlaması gerekirken, siyasi nedenlerle 10 aydan fazla gecikmeli başladı. Beyrut'un güney banliyölerinde ve kentte 492 bina yapısal olarak sağlam değil; onarım maliyeti yaklaşık 37 milyon dolar olarak tahmin ediliyor.''
YDH- El-Ahbar yazarlarından Fuad Bazzi, Lübnan’ın Güney banliyölerinde İsrail saldırılarının yol açtığı yapısal hasarların restorasyon sürecinin neden geç başladığını ve bunun arkasındaki siyasi, mali ve dış baskıların etkilerini gözlemlediği yazısında, Hizbullah’ın sahadaki kendi onarım inisiyatifini ve 160 binanın yapısal onarımlarını başlatmasını vurguluyor. Bazzi, yeniden yapılanma sürecinin dış müdahaleler ve “silahsızlanma” gibi siyasi koşullara bağlanmasının gecikmeye yol açtığını belirterek Hizbullah’ın yeniden inşadaki aktif rolünün ve sahadaki pratik ilerlemenin altını çiziyor.
27 Ekim 2024'te büyük çaplı askeri operasyonları sonlandıran ateşkes anlaşmasının birinci yıldönümünden kısa bir süre önce, Yüksek Yardım Komisyonu, güney banliyölerinde yapısal olarak çatlamış, yani ortak ve özel bölümlerde kolon, çatı veya temelleri hasar görmüş ancak hala ayakta olan binaları kapsayan "yapısal restorasyon" dosyasını başlatmak için çalışmaya başladı.
Yüksek Yardım Komisyonu Başkanı Tuğgeneral Bassam Nabulsi, el-Ahbar ile yaptığı telefon görüşmesinde, "Şu anda restorasyon sürecini başlatmak için fonların aktarılmasını bekliyoruz," dedi.
Komisyon, zaman kaybetmemek için şu anda yapısal olarak sağlam olmayan binaların mühendislik dosyalarını tamamlıyor. Danışmanlık firmasının mühendislik ekipleri, restorasyona uygun olup olmadıklarına veya yıkılmaları gerekip gerekmediğine karar vermeden önce durumlarını değerlendirmek için binaları inceliyor.
Mühendislik ekipleri binanın restorasyona uygun olduğuna karar verirse, beton testi için başka bir komisyona yönlendirilir. Bu süreç aynı zamanda bir ihale süreci gerektirir.
El-Nabulsi'ye göre, bina restorasyon sözleşmesinin verilmesi için gerekli şartlar neredeyse kesinleşmiş durumda, ancak henüz toplam proje maliyetine dair net bir tahminde bulunmuyor. Bunun nedeni, hasarlı binaların incelenmesi ilerledikçe yapısal onarım için planlanan bina sayısının artması gibi önemli bir değişken.
Yetkililer başlangıçta en az 150 bina üzerinde çalışmayı planlamıştı, ancak saha ekipleri kolon, çatı ve temel gibi yapısal elemanlardaki hasarın onarılamayacak kadar büyük olduğunu tespit ettiğinden, mühendislik araştırmaları bu sayıyı azalttı. Bu nedenle, yapısal restorasyon için planlanan binaların önemli bir kısmı yıkılmış olarak yeniden sınıflandırıldı.
Nabulsi, sahada Yüksek Yardım Komisyonu'nun değerlendirmelerinde büyük binalara öncelik verdiğini belirtiyor. Dışarıdan bakıldığında, bombalamanın yalnızca bir veya iki katı etkilemiş olması nedeniyle binalardaki hasarın yönetilebilir, hatta onarılabilir olduğu görülse de, mühendislik araştırmaları kapsamlı ve onarılamaz hasarlar ortaya koyuyor.
Bu gibi durumlarda Komisyon, binaları yıkmaya karar veriyor ve ilgili belediyeye bariyerler dikmesi ve çalışma alanlarına erişimi kısıtlaması için bildirimde bulunuyor.
Dolayısıyla Yüksek Yardım Komisyonu'nun hamlesi 10 aydan fazla gecikmeli olarak geldi, zira yapısal restorasyon süreci saldırının sona ermesinden sonraki haftalarda başlayabilirdi, ancak siyasi karar böyle bir konuya hazır değildi, zira bu, yeniden yapılanma sürecini Amerika ve Siyonist oluşumun talep ettiği "silahsızlanma" meselesine bağlayan dış kurallara tabiydi.
Bu karar, Maliye Bakanlığı'nın Hizbullah milletvekillerinin talepleri ve Başbakan ile Maliye Bakanı'na yönelik baskıları karşısında boyun eğmesinin ardından Yüksek Yardım Komisyonu'ndan geldi.
O dönemde, birkaç ay önce, hükümetten bu süreci başlatmak için gerekli fonların aktarılacağına dair sözler almışlar, ancak bu sözler eyleme dönüşmemiş, yeniden yapılanmayı engellemeye çalışan ve bunu “silahsızlanma” dosyasına bağlamaya çalışan dış baskılarla uyumlu gibi görünmüştü.
Yüksek Yardım Komisyonu'nun kurulması geç de olsa, halen hazırlık aşamasındadır. Uygulamanın başlaması, ihale sürecinin başlatılması için Maliye Bakanlığı'ndan Komisyon'a kaynak aktarılmasına bağlıdır.
Ancak tüm bu boşa harcanan zamanın ortasında, Hizbullah pasif bir gözlemci olarak kalmadı. Bunun yerine, önemli ilerleme kaydeden kendi küçük ve yapısal onarımlarını başlattı. Küçük onarımların çoğu tamamlandı ve birçok aile evlerine dönebildi. Yaklaşık 160 bina için sözleşmeleri içeren yapısal onarımlar başlamış olsa da, sahadaki durum, Şiyah, Kefar Hat, Bir el-Abed, Ruveys ve güney banliyölerindeki diğer etkilenen mahalleler gibi çeşitli bölgelerdeki temel kolonlarının yeniden inşasının devam ettiğini açıkça gösteriyor.
Bu aynı zamanda çatılar, bodrumlar, ortak su depoları ve diğer ilgili altyapılar gibi ortak alanların onarımını da içeriyor. Büyük onarımların tamamlandığı bu binaların birçoğunda, "bitirme çalışmaları" -küçük iç onarımlar- hâlâ devam etmesine rağmen, sakinler geri döndü.
Cihad el-Bina'nın (İnşaat Cihadı) verilerine göre, Beyrut'un güney banliyölerinde ve Beyrut'un kendisinde 492 bina yapısal olarak sağlam değildi. Bunların çoğu büyük, çok katlı binalardı ve onarımlarının ilk tahmini maliyeti yaklaşık 37 milyon dolardı.
Bu rakam, yerinde yapılacak ileri mühendislik değerlendirmelerinin ardından revize edilebilir. Lübnan genelinde yapısal onarım gerektiren bina sayısı 2 bin 718'e ulaştı ve bunların çoğunluğu (%53) Litani Nehri'nin güneyindeki bölgede yoğunlaştı.
Güney köylerindeki birçok sakinin devlet yardımı beklemek yerine evlerinin onarımını kendileri üstlenmesi nedeniyle bu sayının da azaldığını belirtmek gerekir.
İmar Bakanlar Komitesi ilk kez toplanıyor
İsrail saldırısının sona ermesinin birinci yıldönümünden birkaç gün önce, yeniden inşa ve iyileştirmeyle ilgili bakanlar komitesi ilk kez toplandı. Toplantıda, hasar tespiti ve yapısal olarak hasarlı binaların restorasyonuna başlanması gibi, en azından tamamlanmış sayılabilecek konular ele alındı.
Buna karşılık hükümet, konuyu dolaylı olarak Hizbullah'ın eline bıraktıktan ve Hizbullah da bu dosyada gerekli tüm çalışmaları tamamladıktan sonra, basit restorasyon veya "tamamlama" gibi sayıca daha büyük dosyalarda tazminat düşünmekten kendini muaf tuttu.
12 ay gecikmeli olarak yapılan bakanlar toplantısında, komite hasar tespit sürecini tamamlamak üzere mühendislik ve danışmanlık şirketlerine görev verilmesine karar verdi. Hasarlı binaların yapısal onarımı konusunda ise, "ailelerin evlerine mümkün olan en kısa sürede dönebilmelerini sağlamak için kısmen hasarlı konut birimlerinin onarımına öncelik verilmesi" gerektiğini belirterek, küçük onarım çalışmalarının neredeyse tamamlandığını, yani "herkes geri dönerken hükümetin hac yolculuğuna çıktığını" belirtti.
Güney köylerindeki evlerin onarılması ve yeniden inşası konusuna gelince, komite, hükümetin bu noktanın gerektirdiği mühendislik, gayrimenkul ve yasal gereklilikler göz önüne alındığında yeniden inşada daha fazla gecikmeye neden olmayı ciddi olarak düşündüğü anlamına gelen "daha iyi yeniden inşa" yaklaşımını önermek için zamanın uygun olduğunu tespit etti.
Sonuç olarak, Başbakanlık, Kalkınma ve İmar Kurulu, Yüksek Yardım Komisyonu, Güney Konseyi ve Yerinden Edilmiş Kişiler Bakanlığı temsilcilerinden oluşan, kararların takibini yapmak üzere teknik bir ekip oluşturulmasına karar verildi.
Çeviri: YDH
