Üst düzey eski bir İngiliz subay, kamuya açık soruşturma komisyonuna verdiği ifadede, İngiliz özel kuvvetlerinin Afganistan'da şüphelileri olay yerinde öldürerek savaş suçu işlediğini söyledi. Subay, komuta kademesinin bu ihlallerden haberdar olmasına rağmen herhangi bir işlem yapmadığını belirtti.
YDH - Üst düzey eski bir İngiliz subay, kamuya açık soruşturma komisyonuna verdiği ifadede, İngiliz özel kuvvetlerine bağlı birliklerin Afganistan'da şüphelileri olay yerinde öldürerek savaş suçu işlediğini ve komuta kademesinin bu ihlallerden haberdar olmasına rağmen herhangi bir işlem yapmadığını söyledi.
İngiltere Savunma Bakanlığı, BBC'nin yayımladığı belgeselde Özel Hava Servisi (SAS) askerlerinin 10 yıldan uzun bir süre önce Afganistan'daki savaş sırasında 54 kişiyi şüpheli durumlarda öldürdüğünün ortaya çıkmasının ardından soruşturma başlatılması talimatı vermişti.
Soruşturma, İngiliz kuvvetlerinin ABD öncülüğündeki koalisyon kapsamında Taliban ve diğer silahlı gruplara karşı savaştığı 2010 ortası ile 2013 ortası arasında Afganistan'da düzenlediği bir dizi gece baskınına odaklanıyor.
Daha önce İngiliz askeri polisi, özel kuvvetlere atfedilenler de dahil olmak üzere İngiliz birliklerinin Afganistan'daki ihlallerine ilişkin çok sayıda soruşturma yürütmüştü.
Ancak Savunma Bakanlığı, bu soruşturmalarda kovuşturma için yeterli delil bulunamadığını açıklamıştı.
Mevcut soruşturma, yargısız infazlara ilişkin güvenilir bilgi olup olmadığını doğrulamayı, askeri polisin yürüttüğü önceki soruşturmaların ciddiyetini değerlendirmeyi ve yasa dışı öldürmelerle ilgili gerçeklerin örtbas edilip edilmediğini tespit etmeyi amaçlıyor.
Soruşturma Komisyonu Başkanı Yargıç Charles Haddon-Cave, suça karıştığı kanıtlanan herkesin yetkili makamlara sevk edilmesi, suçu olmayanların ise aklanması gerektiğini vurguladı.
"Savaşacak yaştaki erkekleri tehdit seviyesine bakmadan öldürüyorlardı"
Komisyon, Afganistan'da görev yapmış İngiliz askerlerinin ifadelerini de dinledi. Askerler, "UKSF1" olarak bilinen bir alt birimin uygulamalarından duydukları endişeyi dile getirdi.
Bir tanık, bu birliğe bağlı unsurların operasyonlar sırasında tehdit seviyesine bakmaksızın savaşacak yaştaki erkekleri öldürdüğünü doğruladı.
Pazartesi günü gizliliği kaldırılan yeni delillerde, o dönemde Özel Kuvvetler Karargahı Harekat Başkanı Yardımcısı olan ve "N.1466" koduyla anılan subay, 2011 yılında söz konusu birimin operasyonlarında öldürülen tutuklu sayısından şüphelenmeye başladığını açıkladı.
Subay, resmi raporları incelediğinde öldürülen "düşman" sayısının ele geçirilen silah sayısından fazla olduğunu ve tutukluların yakalandıktan sonra tekrar silaha veya el bombasına uzanmaya çalıştıklarına dair anlatımların mantıksız göründüğünü ifade etti.
"Açık konuşmak gerekirse savaş suçlarından bahsediyoruz"
Subay, soruşturmanın baş avukatına hitaben, "Açık konuşmak gerekirse savaş suçlarından bahsediyoruz. Tutukluların bulundukları yere geri götürülüp, birliklere karşı şiddet uyguladıkları bahanesiyle infaz edilmelerinden bahsediyoruz" diye konuştu.
Bu endişelerini "1802" kod adıyla bilinen Özel Kuvvetler Direktörüne ilettiğini belirten subay, direktörün herhangi bir cezai işlem başlatmak yerine yalnızca operasyonel taktiklerin gözden geçirilmesi emriyle yetindiğini kaydetti.
Subay, 2015 yılında endişelerini yeniden bildirmiş olmasına rağmen, o dönemde doğrudan askeri polise başvurmadığı için pişmanlık duyduğunu dile getirdi.
Tanık subay, ifadesinde, "Çocuklar da dahil olmak üzere sivillerin yasa dışı bir şekilde öldürüldüğünden güçlü bir şekilde şüphelendiğim için çok endişeliydim" dedi.
Yargısız infazların birliğin birkaç üyesiyle sınırlı kalmadığı, daha geniş bir alana yayılmış olabileceği ve İngiliz özel kuvvetleri içinde azımsanmayacak sayıda kişi tarafından bilindiği kanaatine vardığını da sözlerine ekledi.
İngiltere'nin Afganistan'daki doğrudan askeri varlığı, "terörle mücadele" gerekçesiyle başlatılan geniş çaplı muharebe operasyonlarıyla başlayıp ABD'nin çekilmesinin ardından tam bir geri çekilmeyle sona eren yaklaşık 20 yıllık (2001-2021) bir süreci kapsadı.
