İsrail bombardımanı sonrası binlerce Filistinli amputeye yardım ulaştırılamıyor; tıbbi tahliyeler gecikiyor, protez malzemeleri yok denecek kadar az.
YDH- Tekerlekli sandalyesinde oturan Hanin el-Mebhuh, ailesini yeniden kurmayı, yeni bir bebeği kucağına almayı hayal ediyor. Tekrar yürümeyi hayal ediyor. Ancak bacağı olmadığı için, Gazze’deki hayatı askıda, diyor; ileri tedavi için yurt dışına gitmeyi bekliyor.
Temmuz 2024’te İsrail’in düzenlediği bir hava saldırısı, merkezi Gazze’deki evini vurdu; Hanin ve ailesi uyurken evleri parçalandı. Dört kızının tamamı hayatını kaybetti; bunlar arasında 5 aylık bebeği de vardı. Kocası ağır şekilde yanıklar aldı. El-Mebhuh’un bacakları enkaz altında ezildi ve doktorlar sağ bacağını diz üstünden kesmek zorunda kaldı.
“Son bir buçuk yıldır hareket edemiyorum, diğerleri gibi yaşayamadım. Son bir buçuk yıldır çocuklarım yok.” dedi, ebeveynlerinin evinde konuşurken.
Associated Press ajansının haberine göre, Gazze’deki ateşkes, “İsrail bombardımanı sonucu amputasyon geçiren binlerce Filistinliye yardım ulaştırmakta yavaş” kaldı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), savaşta 5 bin ila 6 bin ampute olduğunu, bunların %25’inin çocuklardan oluştuğunu bildirdi.
Ampute olanlar, protez eksikliği ve Gazze’den yurt dışına tıbbi tahliye işlemlerinde uzun gecikmelerle karşı karşıya. WHO, “yakın zamanda temel protez malzemelerinin Gazze’ye ulaştığını” belirterek bunun son iki yıldaki ilk önemli sevkiyat olduğunu kaydetti.
Medical Aid for Palestinians (MAP) engellilik programı başkanı Luey Ebu Seyf ve Gazze Şehri Protez Uzuv ve Polio Merkezi’nin yardımcı müdürü Nevin el- Guseyn,, savaş başladığından bu yana İsrail’in neredeyse hiç hazır protez veya protez üretim malzemesi girişine izin vermediğini aktardı.
AP, COGAT olarak bilinen İsrail askeri yardım koordinasyon kurumunun, savaş sırasında kaç protez malzemesi girişine izin verildiği veya bu malzemelere ilişkin politikaları hakkında yorum yapmadığını kaydetti.
Gazze’de tıbbi tahliyelerde gecikme ve yeni rotalara ihtiyaç
AP’ye göre, ateşkes, Birleşmiş Milletler'in hayati tedavi için yurt dışına çıkmayı beklediğini söylediği 16.500 Filistinli için tıbbi tahliyelerde neredeyse hiç artış getirmedi. Bunlar sadece ampüteler değil, aynı zamanda birçok kronik rahatsızlık veya yara nedeniyle acı çeken hastalar.
Bir Aralık itibarıyla, ateşkesin ekim ayında başlamasından bu yana 235 hastanın tahliye edildiğini belirten ajans, bunun günde yaklaşık beş kişiye denk geldiğini aktardı. Önceki aylarda ise günlük ortalamanın üç kişi olduğunu kaydetti.
AP’ye göre, İsrail geçen hafta hastalar ve diğer Filistinlilerin Gazze ile Mısır arasındaki İsrail kontrolündeki Refah sınır kapısından çıkışına izin vermeye hazır olduğunu bildirdi. Ancak ajans, bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin belirsiz olduğunu, çünkü sınırın diğer tarafını kontrol eden Mısır’ın, ateşkes anlaşmasında öngörüldüğü şekilde Refah’ın Filistinlilerin Gazze’ye girişine de açılmasını talep ettiğini belirttiğini aktardı.
Dünya Sağlık Örgütü’nün işgal altındaki Filistin topraklarındaki temsilcisi Dr. Richard Peeperkorn’un AP’ye verdiği demece göre, tıbbi tahliyelerdeki birikimin sebebi, hastaları kabul edecek ülke eksikliğidir. Peeperkorn, yeni tahliye rotalarının açılması gerektiğini, özellikle İsrail işgali altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’e, hastanelerin hastaları kabul etmeye hazır olduğunu belirtti.
Hanin el-Mebhuh’un yaşam mücadelesi
Hanin el-Mebhuh, Nuseyrat’taki evlerine saldırı gerçekleştiğinde bebeğini kucağında tutarak uyuduğunu ve hastanede geçirdiği birkaç hafta boyunca çocuklarının öldüğünü bilmediğini söyledi.
Çok sayıda ameliyat geçirdiğini söyleyen el-Mebhuh, “Elim hâlâ hareket etmekte zorlanıyor. Kalan bacağım kırık, çubuklarla tutuluyor. Sadece Gazze dışında yapılabilecek kemik nakli ve diğer tedavilere ihtiyacım var.” dedi.
On ay önce tıbbi tahliye listesine alındığını, ancak hâlâ Gazze’den çıkış izni verilmediğini belirten AP, beklerken, ebeveynlerinin evinde yaşadığını kaydetti. “Kıyafet değiştirmeme yardım gerekiyor, kalemi bile tutamıyorum ve kızlarımın acısıyla ezilmiş durumdayım.” dedi. Bebeği hakkında, “Onun ‘mama’ dediğini duymadım, ilk dişini görmedim, ilk adımlarını izlemedim.” dedi.
El-Mebhuh, tedavi olana kadar yeni bir çocuk sahibi olamayacağını söyledi. “Yaşamak, bir çocuk sahibi olmak, kaybettiklerimi geri kazanmak, yürümek, sadece tekrar yürümek hakkım. Şimdi geleceğim felçli. Hayallerimi yok ettiler.” dedi.
Yasin Maruf ve diğer amputeler
23 yaşındaki Yasin Maruf, merkezi Gazze’de bir çadırda yatıyor; “sol ayağı kesilmiş, sağ bacağı çubuklarla tutuluyor.” Mayıs ayında ailesinin kuzey Gazze’deki evlerini ziyaret ettikleri sırada İsrail topçu saldırısına maruz kaldı. Kardeşi hayatını kaybetti. Maruf, yerde kanlar içinde yatarken, sol bacağına bir sokak köpeği saldırdı.
Doktorlar, sağ bacağının da yurt dışında yapılacak operasyonlar olmadan kurtarılamayacağını söylüyor. Maruf, “Ağrı kesici alamıyorum ve pansumanlarımı düzenli olarak hastaneye gidip değiştiremiyorum.” dedi. “Tuvalete gitmek için iki veya üç kişinin beni taşıması gerekiyor.” diye ekledi.
21 yaşındaki Muhammed el-Necar, savaş öncesi Filistin Üniversitesi’nde bilişim alanında eğitim görüyordu. Yedi ay önce şarapnel sol bacağını deldi ve diz üstünden kesildi. Sağ bacağı da ağır yaralı ve vücudunda şarapnel parçaları kaldı. Dört ameliyat ve fizyoterapiye rağmen hareket edemiyor. “Yurt dışına gitmek, protez takmak, üniversiteden mezun olmak ve Gazze dışındaki gençler gibi normal olmak istiyorum.” dedi.
İbrahim Halef, hamile eşi ve çocuklarını desteklemek için protez sağ bacağa ihtiyaç duyuyor. Ocak ayında bir İsrail hava saldırısı sırasında bacağını kaybetti. “Eskiden çocuklarımın geçimini sağlardım, şimdi burada oturuyorum. Nasıl bir insanken şimdi ne hale geldiğimi düşünüyorum” dedi.
WHO verileri ve protez krizi
WHO, Ekim 2025 raporunda, savaşta 42 bin Filistinlinin yaşamı değiştiren yaralanmalar yaşadığını, bunların arasında amputasyon, beyin travması, omurilik yaralanmaları ve ciddi yanıkların bulunduğunu belirtti.
Durumun yardım alanlar için “biraz iyileştiğini” ancak “tekerlekli sandalyeler, yürüteçler ve koltuk değnekleri gibi yardımcı ürünlerde hâlâ büyük bir eksiklik” olduğunu kaydetti. Gazze’de yapay uzuv üretebilen yalnızca sekiz protez uzmanı var.
Gazze Şehri Protez Uzuv ve Polio Merkezi, savaş öncesi 2023’te son sevkiyatını aldı. 2024 Aralık’ında küçük bir sevkiyat daha girdi, ancak o zamandan beri malzeme gelmedi. Merkez, savaş boyunca 250 vakaya protez sağlayabildi, ancak stoklar tükeniyor.
MAP’ten Luey Ebu Seyf, İsrail’in hazır protez girişini yasaklamadığını, ancak prosedürlerin gecikmelere yol açtığını ve “sonunda görmezden geliyorlar” dediğini belirtti.
